Rối loạn tiền đình là căn bệnh phổ biến trong xã hội hiện đại, nó gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và đời sống sinh hoạt của người bệnh. Cùng tìm hiểu thêm thông tin chi tiết về căn bệnh này nhé!
1. Rối loạn tiền đình là gì?
Tiền đình có tên tiếng Anh là Vestibular Disorder, là một hệ thống thần kinh nằm ở phía sau ốc tai, còn gọi là hệ thống dây thần kinh số 8, có vai trò quan trọng trong việc duy trì tư thế, dáng bộ, phối hợp cử động mắt, đầu và thân mình.
Tổn thương dây thần kinh số 8 khiến thông tin dẫn truyền bị sai lệch chính là hội chứng rối loạn tiền đình.
Theo số liệu thống kê, tỷ lệ mắc rối loạn tiền đình ở nữ giới cao hơn nam giới. Đặc biệt, căn bệnh này dễ gây ra nhầm lẫn vì triệu chứng có phần giống với bệnh thiểu năng tuần hoàn não dẫn đến người bệnh có tâm lý chủ quan không chịu chữa trị kịp thời.
2. Phân loại bệnh rối loạn tiền đình
Rối loạn tiền đình ngoại biên
Rối loạn tiền đình ngoại biên thường có những biểu hiện như chóng mặt khi thay đổi tư thế. Đây là dạng bệnh lành tính khiến người bệnh khó chịu trong sinh hoạt nhưng vẫn có thể đi đứng được. Cơn chóng mặt thường thoáng qua và chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, chúng xuất hiện khi thay đổi tư thế như lắc đầu, từ nằm chuyển sang ngồi. Bệnh thường xảy ra sau chấn thương vùng đầu. Bên cạnh đó bệnh lý tắc mạch máu ở vùng sau cổ cũng là nguyên nhân gây ra căn bệnh này. Bệnh còn có thể có biểu hiện tình trạng chóng mặt nặng, kéo dài, người bệnh không thể đi đứng được, không thể thay đổi tư thể từ nằm sang ngồi được. Đặc biệt cơn chóng mặt thường kèm theo nôn ói rất nhiều và kéo dài, ù tai, giảm thính lực một hoặc cả hai bên tai. Người bệnh còn có thể kèm theo tình trạng nặng đầu, khó tập trung, choáng váng, hồi hộp, sợ ánh sáng……
Rối loạn tiền đình ngoại biên xảy ra thường là do tổn thương tai trong, hoặc dây thần kinh tiền đình xuất phát từ các nguyên nhân như: viêm tai xương chũm mạn tính, do dùng các thuốc có độc tính gây tổn thương tiền đình như thuốc kháng sinh thuộc nhóm aminoglycosis, thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau, rượu…
Rối loạn tiền đình trung ương
Đây là bệnh lý thường gặp nhất với những biểu hiện của tình trạng thiểu năng tuần hoàn não, người bệnh thường đi đứng khó khăn, khi thay đổi tư thế người bệnh bị chóang váng, chóng mặt, đôi khi khó tập trung, hay quên, thỉnh thoảng kèm theo nôn ói. Rối loạn tiền đình trung ương là do có sự tổn thương nhân tiền đình, tổn thương đường liên hệ của các nhân dây tiền đình ở thân não, tiểu não mà nguyên nhân có thể là do động mạch mang máu đến nuôi não bộ bị thiểu năng bởi tình trạng xơ mỡ động mạch, hạ huyết áp tư thế, thoái hoá cột sống cổ gây chèn ép mạch máu cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.
3. Nguyên nhân gây rối loạn tiền đình
Nguyên nhân trực tiếp
Là những nguyên nhân bệnh lý hoặc chấn thương, gây tổn hại trực tiếp đến hệ thống tiền đình, ốc tai, chúng bao gồm:
- Bệnh lý thạch nhĩ: thạch nhĩ là những tế bào có khả năng tiếp thu sự kích thích theo các tư thế của đầu trong không gian. Các bệnh lý tại thạch nhĩ như thiểu sản thạch nhĩ là một nguyên nhân gây ra hội chứng rối loạn tiền đình, với biểu hiện là những cơn chóng mặt kịch phát lành tính.
- Nhiễm độc tiền đình: Do các loại thuốc, chẳng hạn như kháng sinh nhóm aminozid, thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau… có thể gây tổn thương trực tiếp các tế bào giác quan tiền đình có lông chuyển.
- Rò ngoại dịch tai trong: có thể xảy ra do chấn thương, chủ yếu do vỡ xương đá; do sang chấn vào vùng khớp bàn đạp tiền đình; rò ngoại dịch tự phát thường xảy ra ở những giai đoạn có tăng áp lực nội dịch tai trong; do bệnh lao, giang mai; hoặc do kích thích âm thanh quá mạnh.
- Bệnh chuyển hóa: Các bệnh rối loạn chuyển hóa như tăng cholesterol máu có thể gây tăng xơ hóa nội mạch máu, làm giảm cung cấp máu cho hệ thống tiền đình.
- Bệnh viêm tai: Các bệnh lý viêm tai như viêm tai mạn tính, viêm tai giữa cấp tính, viêm tai thanh dịch,… đều có thể gây tổn thương mê nhĩ trong hệ thống tiền đình, dẫn tới chóng mặt.
- Viêm dây thần kinh tiền đình: do viêm ngược dòng gây ra bởi virus, chẳng hạn như thủy đậu hoặc bệnh sởi. Các triệu chứng thường gặp nhất là chóng mặt đột ngột với buồn nôn, nôn mửa và khó đi bộ.
- U dây thần kinh 8: giai đoạn đầu người bệnh có các triệu chứng của rối loạn tiền đình, sau đó dần bị suy giảm thính lực, kèm theo ù tai âm cao do dây thần kinh ốc tai bị chèn ép.
- Bệnh lý mạch máu não: là nguyên nhân thường gặp gây ra hội chứng rối loạn tiền đình ở những người trên 50 tuổi. Các bệnh lý mạch náu não có thể gây do thiếu máu mê đạo hay thiếu máu vùng thân não, dẫn đến các biểu hiện chóng mặt, ảo giác hoặc nhìn không rõ, nhìn đôi, rối loạn ngôn ngữ, giảm trương lực cơ…
Nguyên nhân gián tiếp
Liên quan đến các yếu tố làm giảm tuần hoàn máu tới não, gây rối loạn chức năng và hoạt động của các tế bào thần kinh như:
- Stress, căng thẳng đầu óc do công việc, gia đình.
- Thiếu máu.
- Huyết áp thấp.
- Mất ngủ.
- Thiểu năng tuần hoàn não…
Bên cạnh đó, những người thường xuyên sống trong môi trường quá ồn, ăn phải thực phẩm bị nhiễm độc, thời tiết khó chịu khi giao mùa, hoặc làm việc trong môi trường văn phòng cũng rất dễ bị rối loạn tiền đình. Bởi ít vận động, ngồi nhiều làm co thắt động mạch cột sống thân nền, dẫn tới giảm lưu lượng máu tới não bộ gây rối loạn tiền đình.
4. Cách chữa rối loạn tiền đình
Dùng thuốc tân dược
Các nhóm thuốc như thuốc kháng histamin, kháng cholineric hoặc chẹn kênh calci (Funarizine, Cinarizine, Cinnarizin), … thường có tác dụng nhanh, giúp cắt được các triệu chứng của rối loạn tiền đình trong một thời gian ngắn, người bệnh hết chóng mặt, nặng đầu và lấy lại được thăng bằng nhanh chóng. Tuy nhiên, những thuốc này không có tác dụng điều trị tận gốc, không chữa được hết bệnh, nếu lạm dụng trong thời gian dài còn gây ra tác dụng phụ như gây rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, trầm cảm, hội chứng Parkinson,… Người bệnh cũng cần lưu ý dùng thuốc tân dược cần được sự chỉ định và giám sát từ bác sĩ chuyên khoa, không nên tự ý mua về sử dụng.
Thực phẩm chức năng
Hiện nay trên thị trường xuất hiện nhiều loại thực phẩm chức năng có công dụng hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình, một số nhóm thực phẩm chức năng có tác dụng hoạt huyết. Nếu dùng sản phẩm trong một thời gian nhất định sẽ thấy giảm được các triệu chứng của rối loạn tiền đình. Song hiệu quả của những sản phẩm này thực sự chưa cao, hoàn toàn chỉ mang tính chất hỗ trợ, không có tác dụng điều trị được nguyên nhân sâu xa của rối loạn tiền đình như do huyết áp thấp, lo âu căng thẳng, thiếu máu, xơ vữa động mạch,…
Dùng thuốc Đông y chữa rối loạn tiền đình
Theo Đông y, rối loạn tiền đình thuộc chứng Huyễn vững, có hai thể loại là Thực chứng và Hư chứng. Cần căn cứ vào căn nguyên gây ra bệnh để có cách chữa phù hợp và triệt để.
Đối với thực chứng, đó là do can hỏa, sinh khí nghịch bốc lên đỉnh đầu và gây nên hoa mắt chóng mặt, mất thăng bằng, ù tai, nôn mửa, thậm chí kèm theo cả những cơn bốc nóng. Cũng có thể là do đờm thấp đình trệ làm khí thanh dương không lên được khiến bệnh phát. Phép chữa theo đó cần hoạt huyết hóa ứ, lợi thấp, khử đờm.
Đối với hư chứng, đó là do can, thận, tâm, tỳ suy yếu. Thận kém không nuôi dưỡng được can huyết, làm cho can dương vượng lên sinh ra những triệu chứng như ù tai, hoa mắt, chóng mặt trong chốc lát hoặc vài tiếng, thậm chí trong vài ngày. Phép chữa theo đó cần phong kiện tỳ khử thấp, hóa đờm, chỉ huyễn trừ vựng.
Kết hợp với phương pháp chữa bệnh tự nhiên
Người bệnh rối loạn tiền đình cũng có thể tham khảo một số biện pháp chữa rối loạn tiền đình tự nhiên, đơn giản để rút ngắn thời gian điều trị và nhanh chóng lấy lại được sức khỏe tốt, ăn ngon ngủ khỏe và biến những lo âu phiền toái không cần thiết ra khỏi cuộc sống. Cụ thể như sau:
- Ngâm chân bằng nước nóng
Mỗi ngày trước khi đi ngủ, người bệnh có thể ngâm chân với nước nóng ở nhiệt độ khoảng 40 – 45 độ C và ngâm từ 20 – 30 phút. Cách này rất đơn giản mà có tác dụng thúc đẩy lưu thông máu, giảm căng thẳng, mệt mỏi và ngăn ngừa chứng chóng mặt rất hiệu quả.
- Day ấn huyệt
Dùng tay ấn vào các huyệt ấn đường (giữa 2 lông mày), huyệt hợp cốc, nội quan, tam âm giao… mỗi lần từ 5 – 10 phút. Cách này có tác dụng kiện tỳ, định thần để giảm ngay triệu chứng bị hoa mắt chóng mặt.
- Phương pháp tự xoa bóp
Mỗi khi bị chóng mặt, nặng đầu,… bạn dùng tay tự xoa bóp vùng trán, sau gáy, 2 bên ổ mắt và vùng đỉnh đầu từ 10 – 20 phút sẽ giảm ngay triệu chứng và phòng chống rối loạn tiền đình.
Bài viết trên của tạp chí đàn ông đã cung cấp thêm thông tin cần biết cho độc giả về bệnh rối loạn tiền đình hy vọng sẽ giúp ích độc giả trong việc bảo vệ sức khỏe của mình và những người xung quanh nhé!
